بررسی عوامل تاثیر گذار بر فعالیت جسمانی در نوجوانان شهر قزوین: کاربردي از تي وري رفتار برنامه ریزي شده

Transcript

1 Journal of North Khorasan University of Medical Sciences Autumn 0;4(): مجله دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی پاییز :()4 بررسی عوامل تاثیر گذار بر فعالیت جسمانی در نوجوانان شهر قزوین: کاربردي از تي وري رفتار برنامه ریزي شده مقاله پژوهشی * میر سعید یکانی نژاد آرش اکابري امیر پاکپور حاجی آقا دانشجوي دوره دکتري تخصصی گروه اپیدمیولوژي و آمار زیستی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران تهران ایران کارشناس ارشد آمار زیستی مرکز تحقیقات اعتیاد و علوم رفتاري دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی بجنورد ایران استادیار گروه بهداشت عمومی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی قزوین قزوین ایران * نویسنده مسي ول: دانشکده بهداشت گروه بهداشت عمومی دانشگاه علوم پزشکی قزوین قزوین ایران پست الکترونیک: pakpour_amir@yahoo.com چکیده وصول: 9//0 اصلاح: 9// پذیرش: 9/9/7 زمینه و هدف: بی تحرکی در میان نوجوانان سرتاسر دنیا پدیده اي شایع است. هدف از این مطالعه بررسی قدرت پیشگویی کنندگی تي وري رفتار برنامه ریزي شده براي رفتار فعالیت جسمانی نوجوانان در یک بررسی طولی با 4 هفته پیگیري می باشد. مواد و روش کار: این مطالعه یک بررسی کوهورت آینده نگر می باشد که نمونه هاي آن را 6 دانش آموز دبیرستانی شهر قزوین تشکیل می دهند. ا نی دانش آموزان از 8 دبیرستان شهر قزوین بطور تصادفی انتخاب شدند. در مرحله اول پرسشنامه دموگرافیک همراه با سوالاتی مربوط به سازه هاي تي وري رفتار برنامه ریزي شده شامل (نگرش نرم انتزاعی کنترل رفتاري درك شده و قصد) و پرسشنامه بین المللی فعالیت بدنی در اختیار دانش آموزان جهت تکمیل قرار گرفت. پس از تکمیل پرسشنامه ها از دانش آموزان خواسته شد تا یک ماه دیگر پرسشنامه بین المللی فعالیت بدنی را براي بار دوم تکمیل نمایند. داده ها توسط نرم افزار SAS9. با کمک آزمون رگرسیون سلسله مراتبی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: میانگین سنی دانش آموزان 5/6 سال بود و تقریبا نیمی از آنها دختر بودند (%5/). در مرحله اول رفتار گذشته مسي ول 57 درصد از تغییرات واریانس فعالیت جسمانی در زمان بود. در مرحله دوم نگرش نرم انتزاعی و کنترل رفتاري درك شده 7 درصد به میزان پیشگویی کنندگی تغییرات واریانس فعالیت جسمانی در زمان اضافه کردند. در مرحله آخر قصد رفتاري مسبب /8 درصد از تغییرات فعالیت جسمانی در زمان بود. نتیجه گیري: مطالعه حاضر نشان داد که تي وري رفتار برنامه ریزي شده می تواند بخش عمده فعالیت جسمانی دانش آموزان را پیشگویی نماید. نتایج این مطالعه پیشنهاد می کند که استفاده از تي وري رفتار برنامه ریزي شده با تمرکز بر روي کنترل رفتاري درك شده در مداخلات آتی می تواند نتایج ثمربخشی به همراه داشته باشد. واژه هاي کلیدي: تي وري رفتار برنامه ریزي شده نوجوانان فعالیت جسمانی مقدمه فقدان فعالیت جسمانی خطر بالقوه اي براي چاقی بیماري هاي قلبی عروقی و مرگ و میر ناشی از آنها تلقی می شود. علاوه بر این یک چنین مشکلاتی می توانند بخش عظیمی از بار اقتصادي کشور هاي در حال توسعه را در بر مهمترین از یکی [ ]. گیرند حفظ و ایجاد عوامل سلامتی فعالیت بدنی منظم می باشد و به دلیل ارتباط فعالیت بدنی با سلامت به عنوان یکی از 5 اولویت تغییر رفتار جهت بهبود سلامت لیست شده است و یکی از هدف اختصاصی تناسب به مربوط جسمی افزایش مشارکت بالغین در فعالیتهاي بدنی شدید از %5 در سال 978 به %60 تا سال 990 تغییر یافته است []. توصیه انسان سالم تا 00 براي فعالیت بدنی این است که کلیه افراد حداقل 0 دقیقه فعالیت بدنی با شدت متوسط براي

2 450 بررسی عوامل تاثیر گذار بر فعالیت جسمانی در... اکثر روزها یا ترجیحا کلیه روزهاي هفته داشته باشند [4]. با این حال با پیشرفت علم و تکنولوژي تمایل به زندگی بدون تحرك رو به افزایش است بطوري که اوقات فراغت زیادي همراه با تماشاي تلویزیون کار کامپیوتري استفاده از اتوموبیل آسانسور و غیره عملا در حالت سکون و بی تحرکی سپري می شود [5]. علیرغم توصیه سازمان هاي بهداشتی به منظور انجام فعالیت جسمانی با شدت متوسط تا شدید در طول هفته بی تحرکی در میان نوجوانان در کشورهاي آمریکا و اروپا بسیار شایع می باشد میر سعید یکانی نژاد و همکاران.[67] مطالعات اپیدمیولوژیک زیادي نشان دهنده این حقیقت می باشند که فعالیت جسمانی با افزایش سن از نوجوانی به بزرگسالی کاهش می یابد جهت [89]. مداخلات موثر در افزایش فعالیت جسمانی به منظور پیشگیري از بیماري و در پیش گرفتن سبک زندگی متحرك در سالهاي اولیه نوجوانی ضروري به نظر می رسد.[0] شواهد بسیار قوي از این مسي له حمایت می کنند که طراحی مداخلات رفتاري می بایست بر مبناي تي وري صورت پذیرد. به بیان دیگر مداخلات رفتاري باید توسط شناسایی فرایند هاي درگیر در حفظ و ارتقاء فعالیت صورت پذیرد جسمانی.[] نظریات در متعددي مورد نقش باور ها و عقاید نوجوانان در مورد عوارض ناشی از بی تحرکی مطرح شده است. در این بین نظریه هاي شناختیاجتماعی چارچوب خوبی براي فهم فعالیت هاي جسمانی اراي ه می دهد. این نظریه ها شامل نظریه رفتار برنامه ریزي شده الگوي اعتقاد بهداشتی نظریه شناخت اجتماعی و الگوي فرانظري می باشد. در این میان نظریه رفتار برنامه ریزي شده بصورت گسترده اي براي رفتار فعالیت جسمانی در جمعیت هاي مختلف به کار رفته را چارچوبی شده ریزي برنامه رفتار نظریه [4]. است براي بررسی منظم و اصولی مساي ل مربوط به تصمیم گیري براي یک رفتار فراهم می کند. دفرانک در مطالعه خود در سال 008 نظریه رفتار برنامه ریزي شده را به عنوان معتبرترین نظریه براي پیشگویی توصیف و فهم رفتار فعالیت جسمانی مطرح کرد [5]. همچنین کورنیا در سال 000 نظریه رفتار برنامه ریزي شده را به عنوان مدلی جامع و عقلانی براي شرح اینکه چرا افراد رفتارهاي مرتبط با سلامتی خود را تغییر می دهند معرفی کرد [6]. مطابق با این نظریه مهمترین تعیین کننده رفتار فرد قصد رفتاري است. قصد حاصل سه عامل نگرش نرم انتزاعی و کنترل رفتاري درك شده است. اعتقاد فرد به نتایج رفتار و ارزشیابی او منجر به شکل گیري نگرش می شود. مستقیم اعتقادات بعضی می سرچشمه رفتاري گیرند تجارب از از برخی فرد خود طریق بطور کسب اطلاعات و برخی دیگر از تجربه مستقیم دیگران بوجود آید. می ارزشیابی هنجارهاي نگرش مثبت ذهنی نسبت یا نیز به منفی تحت رفتار شخص تاثیر بازتابی از باورهاي است اتخاذ فرد از آن در برآیند رفتار. مورد انتظارات دیگران و نیز انگیزه او براي برآوردن این انتظارات باشند. می اجتماعی هنجاري پس براي این اتخاذ به صورت هنجارها یا "تایید عدم یا به اتخاذ معنی رفتار درك است. فشارهاي باورهاي رد انجام رفتار مورد نظر توسط دیگران مهم فرد" تعریف می گردد. انگیزه فرد براي پیروي انگیزه از فرد خواست براي دیگران برآوردن پذیرش و انتظارت به عنوان انتظارات دیگران شناخته می شود. کنترل رفتاري درك شده یعنی درجه اي از احساس فرد در مورد اینکه انجام یا عدم انجام یک رفتار تا چه حد باشد. می وي ارادي کنترل تحت کنترل رفتاري درك شده هم بصورت مستقیم و هم غیر مستقیم از طریق قصد ممکن است بر رفتار تاثیر بگذارد. این سازه تحت تاثیر عقیده شخص در مورد میزان آسانی یا سختی رفتار می باشد. و اغلب از کنترل واقعی بر رفتار نشات می گیرد (شکل ). بنابراین به علت اهمیت ارتقاء فعالیت بدنی در نوجوانان و لزوم شناسایی فاکتورهاي موثر در ایجاد رفتار بر اساس اصول نظري لازم است تا موثرترین سازه ها در ایجاد رفتار و اثر مستقیم یا غیر مستقیم آنها را شناسایی تا نمود و طراحی اساس بر برنامه آن ریزي بتوان گردد. مداخلات موثري آموزشی لذا هدف مطالعه حاضر بررسی عوامل موثر بر ارتقاء فعالیت جسمانی در نوجوانان بر اساس تي وري رفتار برنامه ریزي شده می باشد. روش کار پژوهش حاضر یک مطالعه کوهورت آینده نگر است که در بر روي 90 سال 6 دانش آموز دبیرستانی شهر Defranc Courneya

3 مجله دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی قزوین صورت پذیرفته است. نمونه هاي مطالعه بصورت خوشه اي طبقه بندي شده انتخاب شدند بطوریکه ابتدا شهر قزوین بر اساس منطقه آموزش و پرورش به دو قسمت تقسیم شد و از هر منطقه 4 مدرسه (دو مدرسه دخترانه و دو مدرسه پسرانه) بطور تصادفی انتخاب شدند. سپس از هر مقطع تحصیلی یک کلاس بطور تصادفی از هر مدرسه انتخاب شدند و تمامی دانش آموزان کلاس مورد بررسی قرار گرفتند. حجم نمونه براي انجام یک رگرسیون چند گانه براي بررسی ارتباط متغیر هاي پیش گویی کننده فعالیت جسمانی در زمان با توان % 95 و خطاي نوع اول %5 با در نظر گرفتن 0 درصد ریزش در نمونه 470 برآورد گردید. دانش آموزانی که واجد شرایط بوده و رضایت به انجام پژوهش داشتند ابتدا از نظر انجام فعالیت بدنی توسط فرم کوتاه و ویرایش شده پرسشنامه بین المللی فعالیت بدنی براي سنجش فعالیت جسمانی مورد بررسی قرار گرفتند. این پرسشنامه حاوي سوال هاي مرکبی بود که از نوجوانان خواسته شده بود فعالیت هاي جسمانی متوسط تا شدید خود را نام برده و دفعات آن را در طول هفته مشخص نمایند سپس مدت زمان آن را به دقیقه بیان کنند. حاصل ضرب دفعات فعالیت جسمانی و مدت زمان آن عدد کلی رفتار فعالیت جسمانی را برآورد می کند. این پرسشنامه در مطالعه پاکپور و همکاران مورد پاییز 9 45()4 شده از پنج سوال استفاده شد. براي مثال اگر بخواهم براي من آسان است که هر روز ورزش کنم. سوالات بر پایه طیف لیکرتی از (کاملا مخالفم) تا 5 (کاملا موافقم) اندازهگیري شد. توافق درونی سوالات این سازه نیز قبول قابل بود (0/89=α). براي اندازهگیري قصد از 4 سوال استفاده شد. به عنوان مثال نم قصد دارم تا در آینده هر روز ورزش کنم". سوالات بر اساس طیف لیکرتی با دامنه اي از (اصلا درست نیست) تا 5 (کاملا درست است) مورد سنجش قرار گرفت. توافق درونی این سازه نیز خوب بود (0/90=α). در این مطالعه همچنین از سوالات دموگرافیک سن جنس تحصیلات پدر و مادر استفاده گردید. در مرحله اول پرسشنامه ها توسط دانش آموزان تکمیل شدند و از آنها خواسته شد تا در یک ماه بعد جهت تکمیل مجدد پرسشنامه بین المللی مطالعه شرکت نمایند. تجزیه گردید. جهت فعالیت بدنی در سپس اطلاعات وارد کامپیوتر و و تحلیل آماري توسط نرم افزار SAS9. انجام جهت تجزیه و تحلیل آماري از آزمون شپیرو بررسی نرمال بودن توزیع متغیرها و رگرسیون سلسله مراتبی جهت تعیین عوامل موثر بر رفتار فعالیت بدنی بررسی شد. سطح معنی داري در این مطالعه 0/05 در نظر گرفته شد. قبل از انجام مطالعه از دانش آموزان رضایتنامه اي به منظور شرکت در مطالعه اخذ گردید. لازم به ذکر است موافقنامه کتبی از مراجع زیربط شامل آموزش و پرورش شهر قزوین و مدارس مربوطه جهت انجام مطالع کسب گردید. یافته ها به طور کلی 6 دانش آموز در مطالعه شرکت کردند. میانگین سنی دانش آموزان 5/6 با انحراف معیار /0 سال بود و تقریبا نیمی از آنها دختر بودند (%5/0). مشخصات دموگرافیکی دانش آموزان در جدول یک نشان داده شده است. قبل از بکارگیري آزمونهاي آماري ابتدا بر اساس آزمون شپیرو پیش فرض نرمال بودن توزیع دادهها مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج این آزمون بیانگر آن بود متغیرهاي مورد نظر در این مطالعه از توزیع نرمال برخوردار بودند (0/0<p). جدول نشان دهنده همبستگی بین متغیرهاي تي وري رفتار برنامه ریزي تایید قرار گرفته است [7]. پنج سوال براي اندازهگیري نگرش استفاده شد. براي مثال اگر هر روز ورزش کنم کمتر به بیماري قلبی عروقی مبتلا خواهم شد که نوعا براي اندازهگیري این سازه مورد استفاده قرار میگیرد. سوالات بر اساس طیف لیکرتی از (کاملا مخالفم) تا 5 (کاملا موافقم) اندازهگیري شد. توافق درونی سوالات نگرش خوب بود (0/895=α). به منظور سنجش نرمهاي انتزاعی از پنج سوال استفاده شد. براي مثال" بیشتر افرادي که براي من مهم هستند (مثل پدرم مادرم دوستانم معلمم و غیره) فکر میکنند که من باید هر روز ورزش کنم". سوالات این قسمت نیز بر اساس طیف لیکرتی با گزینههاي پاسخ از هن( اصلا درست نیست) تا 5 (بلی کاملا درست است) اندازهگیري میشود. توافق درونی سوالات سازه هنجار انتزاعی مورد پذیرش واقع شد (0/79=α). براي اندازهگیري سازه کنترل رفتاري درك

4 45 بررسی عوامل تاثیر گذار بر فعالیت جسمانی در... میر سعید یکانی نژاد و همکاران جدول : ویژگیهاي دموگرافیک دانش آموزان مورد بررسی تعداد (%) 5/57 (/0) 9 (%5/0) 04 (%48/80) 5/57 (4/50) /85 (/85) ویژگیها سن (میانگین انحراف معیار) جنس دختر پسر تحصیلات پدر(سال): میانگین ) انحراف معیار) تحصیلات مادر(سال):میانگین ) انحراف معیار) جدول : همبستگی متغیرهاي تي وري رفتار برنامه ریزي شده در زمان اول و دوم میانگین انحراف معیار 0/6 0/68 0/98 /0 5/ 9/45 4/00 /8 /5 /64 06/55 / 6 0/49** 0/59** 0/6** 0/60** 0/75** 5 0/44** 0/47** 0/54** 0/49** 4 0/5** 0/4** 0/7** 0/60** 0/8** 0/4**. نگرش. هنجار انتزاعی.کنترل رفتاري مصور 4. قصد 5. فعالیت جسمانی در زمان 6. فعالیت جسمانی در زمان P value < 0/0 ** تغییرات F 97/578 7/99 0/57 جدول : رگرسیون سلسله مراتبی رفتار فعالیت جسمانی در زمان در ارتباط با متغیرهاي پژوهش تغییرات R 0/57** 0/07** 0/08** سن جنس (دختر) تحصیلات پدر رفتار گذشته (زمان ) نگرش نرم انتزاعی کنترل رفتاري متصور قصد 0/96* 0/75* 0/7** 0/04* /049* 0/069* 0/054* 0/75** 0/566** 0/54** 0/008 0/07 0/07 0/04 0/0 0/00 0/0 0/05* 0/04 گام گام گام P value < 0/05 * P value < 0/0 **

5 مجله دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی شده و رفتار فعالیت جسمانی است. نگرش نرم انتزاعی کنترل رفتاري درك شده و قصد همبستگی مثبت با رفتار فعالیت جسمانی داشتند. همچنین رفتار فعالیت جسمانی در زمان با رفتار فعالیت جسمانی در زمان همبستگی بالایی داشت و نشان دهنده ثبات رفتاري فعالیت جسمانی دانش آموزان پس از گذشت یک ماه بود. به منظور بررسی عوامل پیش بینی کننده رفتار فعالیت جسمانی مدل رگرسیون سلسله مراتبی مورد استفاده قرار گرفت. در ا نی مدل رفتار فعالیت جسمانی در زمان به عنوان متغیر وابسته و رفتار فعالیت جسمانی در زمان (رفتار گذشته) نگرش هنجار انتزاعی کنترل رفتاري درك شده و قصد رفتاري به عنوان متغیر هاي مستقل در نظر گرفته شدند. لازم به ذکر است سن جنس تحصیلات پدر به عنوان متغیرهاي مخدوش کننده در این مطالعه به آزمون اضافه گردیدند. در مرحله اول سن جنس تحصیلات پدر و رفتار فعالیت جسمانی در زمان هب مدل اضافه گردید. در مرحله بعد نگرش نرم انتزاعی و کنترل رفتاري درك شده به مدل اضافه گردید. در مرحله آخر قصد رفتاري به مدل اضافه شد. نتایج نشان داد که رفتار گذشته (زمان ) در حضور فاکتور هاي زمینه اي سن جنس سطح تحصیلات 57 درصد واریانس رفتار فعالیت جسمانی در زمان را پیشگویی می کنند. در حالی که نگرش نرم انتزاعی و کنترل رفتاري درك شده 7 درصد واریانس رفتار فعالیت جسمانی در زمان را پیشگویی می کردند. با اضافه شدن سازه قصد به مدل قدرت پیشگویی کنندگی واریانس رفتار فعالیت جسمانی در زمان /8 درصد افزایش یافت (جدول ). بحث نتایج این مطالعه نشان می دهد که تي وري رفتار برنامه ریزي شده بطور کلی می تواند بیش از 66 درصد از رفتار فعالیت جسمانی را در دانش آموزان پیشگویی نماید. از این گذشته نگرش هنجار انتزاعی و کنترل رفتاري درك شده رفتار فعالیت جسمانی را در مرحله دوم بطور معنی داري پیشگویی کردند. نتایج این مطالعه در راستاي مطالعات گذشته می باشد [80]. بر اساس مدل رگرسیونی کنترل رفتاري درك شده (توانایی درك در انجام رفتار فعالیت جسمانی) قویترین پیشگویی کننده رفتار فعالیت جسمانی در زمان پاییز 9 45()4 می باشد. مطالعات مختلفی از این ایده که کنترل رفتاري درك شده می تواند ساختار مشابهی با خود کار آمدي داشته باشد حمایت می کنند. به بیان دیگر سازه هاي کنترل رفتاري درك شده و خودکارآمدي از لحاظ مفهومی با یکدیگر همپوشانی دارند.[] مطالعه اخیري که توسط دیکسون و همکاران صورت پذیرفته است نشان می دهد که حتی با بکارگیري به روزترین ابزارها نمی توان تفاوتی میان دو سازه کنترل رفتاري درك شده و خودکارآمدي قاي ل شد []. همسو با فرضیه باندورا خودکارآمدي درك شده می تواند پیش شرط لازم انجام رفتار تلقی گردد []. افراد خودکارآمد اعتقادات مثبتی درباره توانایی هایشان براي انجام رفتار مورد نظر داشته و یا حتی می توانند رفتار خود را پس از وقفه اي کوتاه دوباره از سر گیرند. بنابراین افراد خودکارآمد با احتمال بیشتري قصد خود را تبدیل به عمل می کنند. در مطالعه حاضر اندازه گیري رفتار فعالیت جسمانی در زمان اول (رفتار گذشته) و یک ماه بعد (زمان ) داراي الگوي یکسانی بودند بطوریکه میزان همبستگی بالایی میان رفتار فعالیت جسمانی در زمان اول (رفتار گذشته) و یک ماه بعد (زمان ) بدست آمد. در این مطالعه رفتار گذشته اثر تجمعی اما محدود شونده را بر رفتار فعالیت جسمانی در یک ماه بعد (زمان ) نشان می داد این امر می تواند نشان دهنده این واقعیت باشد که فعالیت جسمانی می تواند بخشی از سبک زندگی دانش آموزان باشد و این قسمت نیازمند مداخلات مرتبط می باشد. بنابراین اگر رفتار گذشته به عنوان شاخص عادت تلقی گردد این شاخص می تواند تاثیر مستقل بر روي رفتار بعدي افراد داشته باشد. همانطور که کوي یلته پیشنهاد می کند رفتار اغلب می تواند بوسیله اعمال ناخواسته و سرنخ هایی مرتبط با قصد افراد آغاز گردد. 4 آجزن پیشنهاد می کند که ارتباط میان رفتار گذشته و رفتار بعدي ممکن است نشان دهنده ارتباط علی عادت نباشد اما می تواند تخمینی از ثبات نسبی باشد. لذا رفتار گذشته می تواند به Dixon Bandura Ouellette 4 Ajzen

6 454 بررسی عوامل تاثیر گذار بر فعالیت جسمانی در... عنوان پیشگویی کننده اتورگرسیو رفتار بعدي در نظر گرفته شود [4]. در مطالعه حاضر علی رغم اینکه در تي وري رفتاري برنامه ریزي شده ادعا می شود که قصد مهمترین پیش بینی کننده رفتار است اما تنها در حضور رفتار گذشته و کنترل رفتاري درك شده تنها توانست /8 درصد از رفتار فعالیت جسمانی در زمان را پیشگویی کند. این احتمال وجود دارد که افراد همیشه کنترل کافی را بر انجام رفتار مورد نظر جهت نشان دادن قصد خود نداشته باشند. تریاندیس پیشنهاد می کند که شرایط با تسهیل کنندگی پایین می میر سعید یکانی نژاد و همکاران تواند از انجام رفتار مورد قصد جلوگیري کند [5]. او احتمال با معین رفتارهاي که کند می اظهار همچنین بیشتري بوسیله عادات کنترل می شوند تا بوسیله قصد هاي هوشیارانه. در مقاله مروري که توسط شیران انجام شد بیانگر این مسي له است که قصد در 807 نمونه مورد بررسی تنها می تواند بطور متوسط پاسخگوي %8 واریانس شکافی رفتار وجود باشد دارد..[6] چندین بنابراین فاکتور بین کنترلی و قصد مهم عمل براي تعیین اینکه چگونه قصد به رفتار تفسیر می شود وجود دارد. این فاکتور ها شامل آگاهی توانایی منابع فرصت دسترسی همکاري و شرایط پیش بینی نشده می باشد. این فاکتورها کنترل شخص را که بر انجام یک رفتار دارا رابطه توانند می و باشند می بینی پیش را قصدرفتار کنند. در مطالعاتی که در رابطه با نظریه رفتار برنامه ریزي شده انجام گرفته است بطور کلی براي پژوهشگران امکان پذیر نیست که تعیین کنند به چه اندازه شرکت کنندگان داراي کنترل واقعی براي انجام رفتار می باشند. به این دلیل پژوهشگران بر سازه کنترل رفتاري درك شده مبنی بر این فرض که ادراك کنترل بطور معقولانه بازتاب دقیق کنترل واقعی است استناد کرده اند. شواهد مرتبط با این موضع که آیا کنترل رفتاري درك شده می تواند فاصله و ارتباط بین قصدرفتار را تعدیل کند نامعلوم است [6]. با این حال در این مطالعه کنترل رفتاري درك شده خودکارآمدي مهمترین پیشگویی کننده رفتار فعالیت جسمانی در زمان بود. این کاردینال همخوانی دارد [7]. یافته با نتایج مطالعه لوي و این مطالعه داراي محدودیت هایی است که اشاره به آن قابل توجه می باشد. مهمترین محدودیت این مطالعه این است که علیرغم بکارگیري پرسشنامه بین المللی فعالیت بدنی به دلیل ماهیت خود گزارشی بودن این پرسشنامه اعتبار پاسخ هاي آن قابل بحث می باشد. نتیجه گیري بطور کلی مطالعه حاضر نشان داد که تي وري رفتار برنامه ریزي شده بطور موفق می تواند بخش عمده فعالیت جسمانی دانش آموزان را پیشگویی نماید. (%66) نتایج این مطالعه پیشنهاد می کند که استفاده از تي وري رفتار برنامه ریزي شده با تمرکز بر روي کنترل رفتار درك شده در مداخلات آتی می تواند نتایج ثمربخشی به همراه داشته باشد. Levy Triandis Sheeran

7 مجله دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی پاییز 9 455()4 References. Ness AR, Leary SD, Mattocks C et al, Objectively measured physical activity and fat mass in a large cohort of children, PLoS Med 007; 4: e97.. Bouchard C, Despres JP, Physical activity and health: atherosclerotic, metabolic and hypertensive disease, Res Q Exerc Sport 995; 66: Sechrist K.R., Walker S.N, Pender N.J, Development and Psychometric Evaluation of the Exercise Benefit/Barriers Scale, Research in Nursing & Health 987;0: Costanzo C, Walker S.N, Yates B.C, Cabe B.M, Berg K (006), Physical Activity Counseling for Older Women, West J Nurs Res, 8; Teh KC, Ong VT,Physical activity patterns of Singaporeans in 00,Singapore Med J 004;45(): Centers for Disease Control and Prevention (CDC), Guidelines for school and community programs to promote lifelong physical activity among young people, Morb Mortal Wkly Rep 997; 46: Pate RR, Pratt M, Blair SN et al, Physical activity and public health: a recommendation from the Centers for Disease Control and Prevention and the American College of Sports Medicine, J Am Med Assoc 995; 7: Currie C, Roberts C, Morgan A et al, (eds), Young People s Health in Context: international report from the HBSC 00/ 0 survey, WHO Policy Series: Health policy for children and adolescents Issue 4, WHO Regional Office for Europe 004; No 4. Copenhagen. 9. Ogden CL, Flegal KM, Carroll MD et al, Prevalence and trends in overweight among US children and adolescents , J Am Med Assoc 00; 88: Marcus HB, Williams DM, Dubbert PM et al, What we know and what we need to know: a scientific statement from the American Heart Association Council on Nutrition, Physical Activity, and Metabolism (Subcommittee on Physical Activity); Council on Cardiovascular Disease in the Young; and the Interdisciplinary Working Group on Quality of Care and Outcomes Research, Circulation 006; 4: Glasgow RE, Klesges LM, Dzewaltowski DA et al, The future of health behavior change research: what is needed to improve translation of research into health promotion practice? Ann Behav Med 004; 7:.. Kok H, Schaalma H, Ruiter RAC et al, Intervention mapping: a protocol for applying health psychology theory to prevention programmes, J Health Psychol 004; 9: Michie S, Abraham C. Interventions to change health behaviours: evidencebased or evidenceinspired? Psychol Health 004; 9: Ajzen I, The theory of planned behavior, Organ Behav Hum Decis Process 99;50: Defranc A, Van den Broucke S, Leroy R, Hoppenbrouwers K, Lesaffre E, Martens L, Debyser M, Declerck D, Measuring oral health behaviour in Flemish health care workers: an application of the theory of planned behaviour, Community Dent Health 008 ; 5(): Courneya K.S, Bobick TM, Integrating the theory of planned behavior with the processes and stages of change in the exercise domain, Psychology of Sport and Exercise 000; : Pakpour AH, Zedi IM, Chatzisarantis N, Mølsted S, Harrison AP, Plotnikoff RC Effects of action planning and coping planning within the theory of planned behaviour: a physical activity study of patients undergoing hemodialysis, Psychology of Sport and Exercise 0;(6): AraújoSoares V, McIntyre T, Sniehotta FF, Predicting changes in physical activity among adolescents: the role of selfefficacy, intention, action planning and coping planning, Health Educ Res. 009 Feb;4(): Hagger MS, Chatzisarantis N, Biddle SJH, A metaanalytic review of the theories of reasoned action and planned behavior in physical activity: predictive validity and the contribution of additional variables, J Sport Exerc Psychol 00; 4:. 0. Rhodes RE, Macdonald H, McKay HA, Predicting physical activity intention and behaviour among children in a longitudinal sample, Soc Sci Med 006; 6: Bandura A, SelfEfficacy: The Exercise of Control, New York: W H Freeman/Times Books/Henry Holt and Co, 997.

8 456 بررسی عوامل تاثیر گذار بر فعالیت جسمانی در... میر سعید یکانی نژاد و همکاران. Dixon D, Johnston M, The gap between theory and measurement: are operationalisations of selfefficacy and perceived behavioural control compatible with their theoretical conceptualisations? Proc Br Psychol Soc 005; : 68.. Ouellette J.A, Wood W, Habit and intention in everyday life: the multiple processes by which past behavior predicts future behavior, Psychological Bulletin, 4, Ajzen I, Residual effects of past on later behavior: Habituation and reasoned action perspectives, Personality and Social Psychology Review 00, 6, Triandis H.C, Values, attitudes, and interpersonal behavior. In H. Howe & M.Page [Eds], Nebraska Symposium on Motivation 980; 7:9559, Lincoln,NB: University of Nebraska Press. 6. Sheeran P, IntentionBehavior Relations: A Conceptual and Empirical Review, European Review of Social Psychology 00;(): Levy SS,Cardinal BJ, Farctors associated with transitional shifts in college students physical activity behavior, Res Q Exerc Sport Dec 006;77(4):

9 Journal of North Khorasan University of Medical Sciences 457:()4;0 پزشکی Autumn خراسان شمالی مجله دانشگاه علوم Autumn 0;4(): پاییز 9 )4 ): Original Article Factors associated with Physical Activity in adolescents in Qazvin: an application of the theory of planned behavior yekaninejad M S, Akaberi A, Pakpour A * Department of Epidemiology and Biostatistics, School of Public Health, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran. M.Sc of Biostatistic Research Center for Addiction and Behavioral Sciences, North Khorasan University of Medical Sciences, Bojnurd, Iran Department of Public Health, Qazvin University of Medical Sciences, Qazvin, Iran *Corresponding Author: School of Health, Qazvin University of Medical Sciences, Qazvin, Iran Pakpour_amir@yahoo.c om Abstract Background & objective: Physical inactivity is prevalent among adolescents around the worlds. This study tested the ability of the theory of planned behavior (TPB) to predict Physical Activity (PA) among adolescents in a 4weeks longitudinal study. Materials & Methods: 6 adolescents were randomly selected from eight high schools in Qazvin. TPB measures, and a revised International Physical Activity Questionnaire were measured at baseline and month followup. Hierarchical regression analyses were conducted regressing Physical Activity at Time onto TPB. Results: the mean age of the adolescents was 5.5 years and the most of them were girls( 5. %). Past behavior accounted for a significant 57% of the variance in Physical Activity in Step of analysis. In Step, TPB accounted for an additional 7% with attitude, subjective norms and perceived behavior control as a significant predictor. The analysis resulted in a significant amount of incremental variance accounted for by the intention ( Step ). Conclusion: The results of this study demonstrated the theory of planned behavior successfully predicted the most of physical activity's variance among adolescents. Our results suggest that theorybased interventions should be based on the TPB with a targeting on PBC. Keywords: theory of planned behavior, adolescents, physical activity Submitted:9 May 0 Revised: Jun 0 Accepted:7 Nov 0